ΑΝΑΛΥΣΗ: Ερντογάν, ο μεγάλος κερδισμένος από την πτώση του Άσαντ

Η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν περιλαμβάνεται σαφώς μεταξύ των κερδισμένων από την αιφνίδια αλλαγή εξουσίας στη Συρία.

Αναλυτές και διεθνή ΜΜΕ, σύμφωνα με το iefimerida, συμφωνούν ότι η επιρροή του Ερντογάν ενισχύεται σημαντικά μετά την πτώση του καθεστώτος του κάποτε φίλου του, Μπασάρ αλ Άσαντ, ενδυναμώνοντας τη θέση του τόσο στο εσωτερικό της Τουρκίας όσο και διεθνώς και βοηθώντας τον πιθανώς να προωθήσει τη γεωπολιτική του ατζέντα.

«Η Τουρκία έχει τώρα αναδυθεί ως ο ξένος παράγοντας με τη μεγαλύτερη επιρροή» στη Συρία, λέει ο συμπρόεδρος της συμβουλευτικής εταιρείας Teneo, Βολφγκάνγκο Πίκολι.

«Αν και ο ακριβής ρόλος που έπαιξε η Άγκυρα στην αιφνίδια τροπή των γεγονότων παραμένει αντικείμενο εικασιών, η επίθεση των ανταρτών δεν θα μπορούσε να προχωρήσει χωρίς της συναίνεση και την υποστήριξη της Τουρκίας», σημειώνει.

Ήρωας για χιλιάδες Σύρους αντάρτες ο Ερντογάν

Χιλιάδες Σύροι αντάρτες που κατάφεραν να ανατρέψουν με τη βοήθεια της Τουρκίας τον Άσαντ, αλλά και πολλοί από τα εκατομμύρια Σύρων προσφύγων που βρήκαν καταφύγιο στην Τουρκία όταν ξέσπασε πριν από 13 χρόνια ο εμφύλιος, θεωρούν «ήρωα» τον Ερντογάν, σημειώνει το Bloomberg.

«Η Τουρκία είναι η χώρα-κλειδί» ανέφερε στο πρωτοσέλιδό της τη Δευτέρα η τουρκική εφημερίδα Milliyet.

Μέλος του ΝΑΤΟ και σύμμαχος των ΗΠΑ επί μακρόν, η Τουρκία έχει ακολουθήσει τα τελευταία χρόνια μια ολοένα και πιο αυτόνομη εξωτερική πολιτική, με τον Ερντογάν να προσαρμόζει τις κινήσεις του στο διαρκώς μεταβαλλόμενο διεθνές γεωστρατηγικό τοπίο για να ενισχύσει την επιρροή του.

Η Άγκυρα έπαιξε τα χαρτιά της στη Λιβύη στηρίζοντας τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση στην Τρίπολη, διεκδικεί μεσολαβητικό ρόλο για τον τερματισμό του πολέμου που εξαπέλυσε η Ρωσία κατά της Ουκρανίας μετά τη μεσολάβησή της για την επίτευξη της συμφωνίας για τις εξαγωγές ουκρανικών σιτηρών, αλλά και ρόλο υπερασπιστή της παλαιστινιακής υπόθεσης, εξαπολύοντας συχνά μύδρους κατά του Ισραήλ.

Στις περίπλοκες αυτές συγκρούσεις μπορεί πλέον να προστεθεί και η Τουρκία, όπου ο ρόλος του Ερντογάν ως περιφερειακού παράγοντα θα είναι δύσκολο να αγνοηθεί, την ώρα που ο Ντόναλντ Τραμπ ετοιμάζεται να διαβεί και πάλι το κατώφλι του Λευκού Οίκου.

Οι στόχοι της Τουρκίας του Ερντογάν στη Συρία

Το ερώτημα είναι κατά πόσον η Τουρκία του Ερντογάν θα μπορέσει με τον ενισχυμένο ρόλο της να επιτύχει διάφορους στρατηγικούς στόχους στη Συρία, συμπεριλαμβανομένου του περιορισμού των Κούρδων αυτονομιστών στα βορειοανατολικά, και κατά πόσον θα τη βοηθήσει ή θα την εμποδίσει η νέα κυβέρνηση Τραμπ στις ΗΠΑ.

Ήδη, η Άγκυρα έχει καλέσει τις διάφορες δυνάμεις της αντιπολίτευσης να συνεργαστούν για την επανένωση της Συρίας, ενώ υποστηριζόμενοι από την Τουρκία αντάρτες έσπευσαν να απωθήσουν κουρδικές πολιτοφυλακές από δύο πόλεις της βόρειας Συρίας δυτικά του Ευφράτη – κίνηση που ευθυγραμμίζεται με τον στόχο του Ερντογάν για τη δημιουργία μιας ουδέτερης ζώνης εντός της Συρίας κατά μήκος της μεθορίου.

Ο ρόλος της κυβέρνησης Τραμπ αναφορικά με τις κουρδικές πολιτοφυλακές

Ωστόσο, δεν αποκλείεται να αντιδράσει η Ουάσιγκτον. Οι κουρδικές πολιτοφυλακές, που η Άγκυρα θεωρεί τρομοκράτες, παρακλάδι του PKK και απειλή για την ασφάλειά της, έπαιξαν σημαντικό ρόλο ως σύμμαχοι των ΗΠΑ στον πόλεμο κατά του ISIS στη Συρία.

Ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής και σύμμαχος του Τραμπ, Λίντσεϊ Γκρέιαμ, απείλησε με κυρώσεις την Τουρκία αν κυνηγήσει τους Κούρδους μαχητές. «Η Τουρκία δικαιούται μια αποστρατιωτικοποιημένη ουδέτερη ζώνη μεταξύ της βορειοανατολικης Συρίας και της Τουρκίας για την προστασία συμφερόντων της. Ωστόσο, αν η Τουρκία αναλάβει στρατιωτική δράση κατά κουρδικών δυνάμεων στη Συρία θα θέσει σε δραματικό κίνδυνο τα συμφέροντα της Αμερικής», επισήμανε σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα X.

Η πρόταση της Τουρκίας να αναλάβει τον πόλεμο κατά του ΙSIS στη Συρία

Σημαντικό σημείο τριβής μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον είναι η εκπαίδευση και ο εξοπλισμός από τις ΗΠΑ των κουρδικών πολιτοφυλακών.

Η Τουρκία πρότεινε τον περασμένο μήνα να αναλάβει ο στρατός της την αντιμετώπιση της απειλής του ISIS στη Συρία, αν οι ΗΠΑ αποσύρουν τις δυνάμεις τους από τη χώρα και σταματήσουν να υποστηρίζουν στρατιωτικά τους Κούρδους μαχητές.

Επίσης, δήλωσε έτοιμη να αναλάβει την ευθύνη των δεκάδων χιλιάδων τζιχαντιστών του ISIS και των συγγενών τους, που κρατούνται από τις κουρδικές δυνάμεις.

Επίσημη απάντηση από τον Λευκό Οίκο δεν έχει υπάρξει μέχρι στιγμής, αλλά η τουρκική πρόταση ίσως βρει απήχηση στον Τραμπ, που είχε προτείνει στη διάρκεια της πρώτης θητείας να αποχωρήσουν όλες οι αμερικανικές δυνάμεις από τη Συρία, αλλά μετά την κατακραυγή ότι εγκαταλείπει στη μοίρα τους τους Κούρδους συμμάχους της Αμερικής έκανε πίσω και σήμερα παραμένουν περίπου 900 Αμερικανοί στρατιώτες στη Συρία.

Τούρκοι αξιωματούχοι λένε ότι ο τρόπος που θα επιλέξει ο Τραμπ να χειριστεί το θέμα των κουρδικών πολιτοφυλακών στη Συρία θα παίξει αποφασιστικό ρόλο στην εξέλιξη των σχέσεων της κυβέρνησής του με την Τουρκία.

Ο Ερντογάν οραματίζεται ζώνη τουρκικής επιρροής στη Συρία

Με την πτώση του καθεστώτος Άσαντ -με τον οποίο έκανε κάποτε οικογενειακές διακοπές, πριν ξεσπάσει ο εμφύλιος-, ο Ερντογάν πλησιάζει στο στόχο του να δημιουργήσει στη Συρία μια ζώνη τουρκικής επιρροής χωρίς τζιχαντιστές και κουρδικές ομάδες. Για να τον πετύχει, η Τουρκία θα πρέπει να σταθεροποιήσει και να ανοικοδομήσει περιοχές της γειτονικής της χώρας, ειδικά στο Χαλέπι, με την ελπίδα να στείλει πίσω τα τρία εκατομμύρια των προσφύγων που φιλοξενεί και η παρουσία των οποίων σε τουρκικά εδάφη έχει προκαλέσει αντιδράσεις από τον ντόπιο πληθυσμό, εν μέσω μιας αντίξοης οικονομικής συγκυρίας και με την ανεργία να καλπάζει.

Η Τουρκία συνεργάστηκε με τη Ρωσία για να αποτρέψει τον κίνδυνο μιας επίθεσης των δυνάμεων του Άσαντ στο προπύργιο των ανταρτών, την Ιντλίμπ, που θα μπορούσε να πυροδοτήσει νέο προσφυγικό κύμα. Τώρα στρέφεται στην Ευρώπη για να χρηματοδοτήσει την ανοικοδόμηση της Συρίας, ώστε να διευκολυνθεί η επιστροφή των προσφύγων στα πάτρια.

«Μυρίζονται ψητό» οι τουρκικές κατασκευαστικές

Το σχέδιο του Ερντογάν για τη ζώνη τουρκικής επιρροής στη Συρία μπορεί να δώσει ώθηση και σε τουρκικές κατασκευαστικές -οι μετοχές των οποίων έκαναν ράλι χθες-, στην προοπτική συμμετοχής τους στην ανοικοδόμηση κατεστραμμένων από τον εμφύλιο πόλεων στη Συρία.

«Περιμένουμε από τους διεθνείς παράγοντες να τείνουν χείρα βοηθείας στο λαό της Συρίας και να υποστηρίξουν τον σχηματισμό μιας πολυσυλλεκτικής κυβέρνησης» δήλωσε χθες ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας, Χακάν Φιντάν. «Η Τουρκία συνεχίζει τις επαφές της με όλα τα μέρη στη Συρία, όπου συμβιώνουν διαφορετικές εθνοτικές και θρησκευτικές ομάδες» και θα συνεχίσει να εργάζεται «για να διασφαλίσει την ασφαλή, οικειοθελή επιστροφή των Σύρων και την ανοικοδόμηση της χώρας», πρόσθεσε.

Η στάση των αραβικών χωρών

Ο Ερντογάν έκανε βήματα για την αποκατάσταση των σχέσεων της Τουρκίας με αραβικές χώρες όπως η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αλλά θα χρειαστεί τη σιωπηρή τους έγκριση για να εδραιωθεί η Τουρκία ως ο σημαντικότερος εξωτερικός παράγοντας στη Συρία, κάτι που δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένο.

Σύμφωνα με την εταιρεία παροχής συμβουλών για κινδύνους, Soufan Center, ο κατακερματισμός των ομάδων των ανταρτών στη Συρία και η ευθυγράμμισή τους με τα συμφέροντα διαφόρων χωρών «μπορεί να δώσει στις χώρες αυτές απλόχερη ευκαιρία να εμποδίσουν αυτούς που θεωρούν πληρεξούσιους της Τουρκίας». Σημειώνει, δε, ότι οι αραβικές χώρες έχουν στο παρελθόν αντιταχθεί σε ισλαμιστικά κινήματα στο εσωτερικό τους και «ίσως επιδιώξουν μια εναλλακτική στην τουρκική κυριαρχία» στη Συρία.